Trong nhiều ngành công nghiệp như mạ điện, luyện kim, sản xuất pin, hóa chất hay dệt nhuộm, nước thải phát sinh thường chứa hàm lượng cao các hợp chất vô cơ và hữu cơ có tính ăn mòn mạnh. Đặc biệt, hiện tượng nước thải có tính axit với pH thấp không chỉ gây hư hại hệ thống thoát nước, ăn mòn thiết bị mà còn đe dọa nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, xử lý nước thải có tính axit trở thành một yêu cầu bắt buộc, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tuân thủ các quy chuẩn xả thải, bảo vệ tài nguyên nước và hướng đến phát triển bền vững.
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến nước thải có tính axit là do quá trình sản xuất trong các ngành công nghiệp mạ kim loại, luyện kim, sản xuất ắc quy, dệt nhuộm, hóa chất và chế biến khoáng sản. Trong các quy trình này, các dung dịch chứa axit như H₂SO₄, HCl, HNO₃… được sử dụng để tẩy rửa hoặc xử lý bề mặt kim loại, khiến phần lớn lượng axit dư thừa bị cuốn theo dòng thải. Bên cạnh đó, quá trình rò rỉ, tràn đổ hóa chất trong vận hành hoặc bảo trì thiết bị cũng góp phần làm tăng tính axit của nguồn nước thải.
Ngoài nguồn gốc từ sản xuất công nghiệp, nước mưa chảy tràn qua các bãi chứa nguyên vật liệu, khu khai thác khoáng sản hoặc bãi thải chứa các hợp chất lưu huỳnh cũng có thể tạo ra dòng nước thải mang tính axit. Sự oxy hóa các hợp chất sunfua (như pyrit – FeS₂) dưới tác động của không khí và vi sinh vật tạo thành axit sulfuric, làm giảm pH đáng kể. Từ đó, nếu không được kiểm soát, các dòng chảy này dễ dàng trở thành nguồn gây ô nhiễm nghiêm trọng cho đất và nguồn nước xung quanh.
Nước thải có tính axit là xuất hiện trong quá trình sản xuất trong các ngành công nghiệp
Đây là phương pháp phổ biến nhất, sử dụng các hóa chất có tính kiềm như NaOH, Ca(OH)₂ hoặc CaCO₃ để điều chỉnh pH về mức trung tính (6,5 – 8,5). Quá trình này thường được thực hiện trong bể khuấy trộn, giúp phản ứng diễn ra nhanh chóng và dễ kiểm soát.
Ưu điểm:
Phương pháp này sử dụng vật liệu chứa canxi hoặc magie như đá vôi (CaCO₃), dolomite (CaMg(CO₃)₂) để trung hòa dần lượng axit trong nước thải. Nước thải được dẫn qua bể lọc vật liệu để tạo phản ứng trung hòa tự nhiên.
Ưu điểm:
Một số chủng vi sinh kị khí hoặc hiếu khí có khả năng khử các ion kim loại và điều chỉnh pH thông qua các phản ứng chuyển hóa sinh học trong môi trường nước thải. Công nghệ này thường được áp dụng đối với nước thải chứa cả kim loại nặng và axit.
Ưu điểm:
Các phương pháp xử lý nước thải axit hiện nay
Trong quá trình xử lý nước thải axit, việc lựa chọn công nghệ cần đi kèm với kiểm soát chặt chẽ các yếu tố kỹ thuật để đảm bảo hiệu quả xử lý cũng như tuân thủ quy chuẩn môi trường. Các doanh nghiệp nên đặc biệt quan tâm đến các vấn đề sau:
Xử lý nước thải có tính axit không chỉ là yêu cầu bắt buộc nhằm bảo vệ môi trường mà còn là yếu tố quyết định đến sự ổn định trong hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp. Việc lựa chọn đúng phương pháp xử lý, kết hợp với quá trình giám sát pH và kiểm soát các yếu tố vận hành sẽ giúp đảm bảo nước thải đạt chuẩn trước khi xả thải. Trong bối cảnh các quy định pháp lý ngày càng chặt chẽ, các đơn vị sản xuất cần đầu tư vào hệ thống xử lý phù hợp hoặc tìm đến các đơn vị chuyên nghiệp để được tư vấn, thiết kế và vận hành hiệu quả. Một hệ thống xử lý nước thải axit tối ưu không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật mà còn góp phần khẳng định trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững trong dài hạn.
